نام محصول: فیکوس الاستیکا
نام انگلیسی: Rubber plant
نام علمی: rubber plant
معرفی
تقریباً در اکثر خانه‌های ایرانی به دلیل مقاوم بودن و راحت بودن نگهداری و نیازی نوری کم گل فیکوس نگهداری می‌شود. نام علمی فیکوس Ficus elastica می‌باشد. برگ‌های گیاه فیکوس، براق و چرمین هستند که در برخی ارقام این گیاه رگه‌های کرم رنگ و یا قرمزرنگ بر روی پهنه برگ‌ها مشاهده می‌شود.
گل‌های این گیاه معطر یا رنگین نیست و جلب‌توجه نمی‌کند. فیکوس شیره‌ای دارد که می‌توان آن را از گیاه گرفت و از آن در ساخت لاستیک استفاده کرد و نام انگلیسی این گیاه با توجه به این مسئله انتخاب شده است.
اما لازم به ذکر است گیاهی که از شیره آن به شکل تجاری در ساخت لاستیک استفاده می‌شود، درخت لاستیک Para rubber tree با نام علمی Hevea brasiliensis از خانواده افربیاسه است. اگرچه فیکوس در زادگاه خود تبدیل به درختی بزرگ می‌شود اما در بسیاری نواحی دیگر ازجمله کشور ما اکثراً به عنوان یک گیاه زینتی و گلدانی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
آبیاری
به آبیاری متوسط احتیاج دارد یعنی سطح خاک در بین دو آبیاری تا عمق ۲ تا ۳ سانتیمتر خشک شود.
تعویض گلدان
زمان مناسب برای تعویض گلدان هنگامی است که ریشه گیاه از خاک بیرون زده باشد در غیر این صورت تعویض گلدان را به تعویق بیندازید.
حتما بخوانید: دراسنا نخلی زیبا و مقاوم با قابلیت تصفیه هوا
تمیز نمودن برگ
برای تمیز کردن برگ ها از اسفنج مرطوب و یا پارچه ی پنبه ای کمک بگیرید و با کمک آب برگ ها را تمیز کنید.
توجه داشته باشید که استفاده از مواد شیمیایی براق کننده برای گیاه مضر است
خاک
به خاک حاصلخیز و نیمه سبک احتیاج دارد.
بهترین خاک خاک لوم است که مخلوطی از برگ پوسیده و کود حیوانی و خاک رس یا خاک باغچه است.
خاکی با زهکش مناسب مثل مخلوطی از خاک باغچه + خاک برگ و پیت ماس نیز مناسب است.
دما
حداقل دمای شبانه 16 تا 19 درجه سانتیگراد و حداکثر دمای روزانه 20 تا 35 درجه سانتیگراد برای فیکوس الاستیکا مناسب می باشد.
رطوبت
رطوبت محیطی 60 تا 70 درصد برای فیکوس الاستیکا مناسب می باشد. در تابستان هفته ای 3 بار و در زمستان هفته ای یکبار غبارپاشی کنید. همچنین می توانید از ایجاد جزیره و یا قرار دادن ظرف پر از آب در کنار گیاه برای تامین رطوبت استفاده کنید.
اسپری کردن آب (غبارپاشی) روی برگ‌های گیاه: جهت انجام این روش در حد امکان، از آب مانده (آبی که فاقد کُلُر، فلوراید و از همه مهم‌تر آبی که هم دمای محیط باشد) به وسیله آبپاش اسپری نمائید، به این نکته مهم توجه داشته باشید که اسپری کردن آب سرد می‌تواند موجب آسیب زدن به گیاه شود.
ریختن آب در زیر گلدانی(ایجاد جزیره): در این روش زیر گلدانی را از سنگ‌ریزه پُر کنید و سپس درون زیر گلدانی آب بریزید، باید به این نکته مهم توجه داشت که انتهای گلدان (زهکشی گلدان) از سطح آب فاصله داشته و خاک با آب تماس نداشته باشد.
سمی بودن برای کودکان یا حیوانات خانگی
اگر توسط کودکان و یا حیوانات خورده شود، قطعا سمی است.
نور
گیاه فیکوس الاستیکا جزء گیاهان با نیاز نوری متوسط می باشد یعنی به نور مستقیم نیاز نداشته و نور مناسبی که باعث بهترین عملکرد آن شود، نور فیلتر شده و غیرمستقیم می باشد. گونه با برگ‌های سبز تیره نسبت به انواع ابلق این گیاه نیاز نوری کمتری دارند.
هرس
زمان مناسب برای هرس این گیاه در اواخر بهار و اوایل تابستان است. برای انجام این کار ساقه‌هایی را که خارج از فرم و شکل اصلی گیاه رشد کرده‌اند و یا ساقه‌هایی را که بیش از اندازه بلند شده‌اند را قطع و یا کوتاه کنید.
برای برش شاخه های اضافی برش را از بالای یک گره (ناحیه اتصال برگ‌ها به ساقه) بزنید. در جدا کردن ساقه‌ها زیاده روی نکنید زیرا ممکن است باعث شوک شدن گیاه شود. حجم کل ساقه‌ای جدا شده باید حداکثر حدود ۳۰٪ حجم کل ساقه‌های گیاه باشد.
وضعیت گل دهی
به ندرت گل می دهد.
کود دهی
در فصل بهار و تابستان می‌توانید هر ماه یکبار از کود شیمیایی محلول در آب (کل عناصر غذایی) مخصوص گیاهان زینتی برای تغذیه گیاه استفاده کنید.
خوابانیدن هوایی
اوایل بهار یا پاییز از روش خوابانیدن هوایی می‌توان استفاده کرد.
برای اینکار شاخه‌هایی با قطرحدود ۸ تا ۲۰ میلی متر (حدودا قطر یک خودکار) را که جوان و قوی هستند انتخاب کرده سپس مابین دو بند شاخه برشی سطحی به طول حدود ۲ سانتیمتر از پایین به بالا ایجاد کنید. در صورت وجود برگ در نزدیکی محل برش ساقه، برگ را حذف کنید تا فضا برای کار کردن فراهم باشد. این برش باید در داخل پوست ساقه شکاف ایجاد کند.
بهتر است مابین لایه پوست و چوب گیاه مانعی مثل یک تکه چوب نازک مثل چوب کبریت قرار داده شود. همچنین می‌توانید قطعه‌ای از پوست ساقه را جداکنید.
در صورتی که هورمون ریشه‌زایی در اختیار دارید محل برش را به آن آغشته نمایید تا بهتر و سریع‌تر ریشه دهد. سپس محل برش داده شده را با خزه مرطوب و سپس پلاستیک بپوشانید.
نکته مهم اینکه خزه را از قبل درون ظرف آب گذاشته تا خوب مرطوب شده‌باشد و قبل از گذاشتن روی ساقه گیاه کمی آن را فشار دهید تا آب اضافی در خزه خارج شود.
قسمت پایین و بالای پلاستیک را با تکه‌ای نخ دور شاخه ببندید. هر روز محل را با اسپری آب مرطوب کنید. می توانید بالای پلاستیک را باز کرده و آب را روی آن اسپری کنید و یا به زیر پلاستیک تزریق کنید.
بعد از حدود یک تا دو ماه محل برش داده شده ریشه دار می‌شود و شما می‌توانید شاخه را از قسمت زیرین ریشه قطع کنید و در گلدان جدید بکارید.
قلمه برگی
برای تکثیر گیاه می‌توانید روش قلمه برگ را امتحان نمایید. یعنی به وسیله چاقو استریل در ابتدای بهار یک برگ نسبتا جوان را از شاخه جدا کنید. سپس به این برگ هورمون جوانه زنی زده و آن را درون گلدانی پر از خاک برگ و شن یا پرلیت و کوکوپیت یا هر ترکیب سبک دیگری قرار بدهید.
قلمه‌ها را به مکانی گرم با رطوبت بالا منتقل کنید.
برای حفظ رطوبت و ایجاد شرایط گلخانه‌ای مانند حالت قبل می‌توانید از پلاستیکی شفاف کمک بگیرید. به این صورت که روی قلمه‌ها را کاملا بپوشانید.
در طول مدت جوانه زنی خاک را مرطوب نگه دارید و برای این کار می‌توانید از اسپری آبپاش استفاده کنید.
این کار بسیار زمان بر است پس اگر بعد از گذشت مدتی نشانه‌ای از رشد ندیدید نا امید نشوید. بعد از گذشت زمان و دادن جوانه‌ی جدید زمانی که تعداد برگ‌های جدید به ۳ الی ۴ عدد رسید.
می‌توانید گیاه را به گلدانی جدید منتقل کنید و آن را به صورت مستقل پرورش دهید.
قلمه ساقه ای
در اواخر بهار یا اوایل تابستان از ساقه‌ها قلمه تهیه کنید. طول مناسب برای قلمه حدود ۱۵ سانتیمتر است. هر قلمه باید حداقل یک برگ داشته‌باشد. در صورت زیاد بودن تعداد برگ‌ها آن ها را حذف کنید.
بعد از تهیه‌ی قلمه شیره‌ای از آن خارج می‌شود که برای خروج آن نیم ساعت در آب قرار بدهید.
قلمه را در بستری از خاک برگ و شن یا پرلیت و کوکوپیت یا هر ترکیب سبک دیگری قرار بدهید و خاک را همیشه مرطوب نگه دارید و در هوای گرم با دمای حدود ۲۵-۲۷ درجه سانتیگراد نگهداری کنید.
بعد از کاشت قلمه‌ها روی گلدان را با پلاستیکی شفاف بپوشانید تا شرایط گلخانه‌ای برای رشد بهتر قلمه‌ها فراهم شود.